Bệnh lý võng mạc đái tháo đường là gì?
Bệnh lý võng mạc đái tháo đường là biến chứng của bệnh đái tháo đường lên võng mạc, gây tổn thương hệ mạch máu võng mạc. Bệnh xảy ra ở khoảng 90% các trường hợp đái tháo đường tiến triển sau 10 năm mắc bệnh. Mức độ nặng của bệnh báo hiệu những nguy cơ tổn thương thận và tim. Đây là biến chứng trầm trọng và phổ biến nhất của bệnh nhân đái tháo đường lên mắt, là nguyên nhân gây mù loà thường gặp nhất từ 20 – 65 tuổi.
Bệnh võng mạc đái tháo đường là bệnh lý gồm các tổn thương xảy ra ở võng mạc do bệnh đái tháo đường gây nên
Bệnh võng mạc do đái tháo đường là bệnh lý của mao mạch do hậu quả của nhiều yếu tố phối hợp: thay đổi thành mạch máu, thay đổi trong máu, tăng độ quánh của máu và tất cả các yếu tố này gây nên tắc mạch, giãn mao mạch võng mạc dẫn đến thiếu tưới máu võng mạc và tổn thương hàng rào máu võng mạc. Các tổn thương này cuối cùng sẽ sinh ra tân mạch gây xuất huyết dịch kính do vỡ tân mạch, bong võng mạc do co kéo, Glôcôm tân mạch do tân mạch phát triển vào góc tiền phòng.
Các giai đoạn và biểu hiện bệnh lý của bệnh võng mạc đái tháo đường
Giai Đoạn Sơ Phát
- Biểu hiện nhìn mờ, có ruồi bay trước mắt… Trong nhiều trường hợp không có biểu hiện gì cả, đây cũng chính là yếu tố chủ quan khiến cho nhiều bệnh nhân không chú ý đến dễ bỏ qua.
- Khám đáy mắt sẽ thấy nhiều vi phình mạch, rải rác xuất tiết, xuất huyết chấm hoặc xuất huyết hình ngọn nến, phù võng mạc…
Giai Đoạn Tiền Tăng Sinh
- Biểu hiện nhìn mờ nhiều hơn, đôi khi thị lực giảm trầm trọng. Nhiều bệnh nhân nhìn thấy có đám đen trước mắt hoặc như có vật gì che trước mắt.
- Khám đáy mắt sẽ thấy ngoài những vi phình mạch còn thấy nhiễu xuất huyết thành từng đám rộng, mạch máu võng mạc thay đổi, tắc các tiểu động mạch dẫn đến nhiều xuất tiết mền, võng mạc có nhiều vùng thiếu máu trên hình ảnh chụp mạch huỳnh quang.
Giai Đoạn Tăng Sinh
- Biểu hiện thị lực giảm trầm trọng, có khi mất thị lực. Nhiều bệnh nhân đến viện khám ở giai đoạn này vì không nhìn thấy gì.
- Khám đáy mắt thấy tăng sinh nhiều tân mạch gai thị, võng mạc. Những tân mạch này dễ vỡ gây xuất huyết dịch kính. Sau nhiều lần chẩy máu sẽ hình thành các dải xơ gây co kéo bong võng mạc và cuối cùng gây mù loà.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh võng mạc đái tháo đường
- Thời gian mắc bệnh: Đây là yếu tố quan trọng nhất khiến bệnh trở nên nặng hơn. Thời gian mắc bệnh lý đái tháo đường càng lâu năm thì nguy cơ biến chứng vào mắt càng lớn, mức độ tổn thương càng nặng.
- Sự kiểm soát đường huyết không tốt: Làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý đái tháo đường, nhất là khi có cao huyết áp kèm theo. Ngay cả khi kiểm soát đường huyết tốt cũng không ngăn chặn được biến chứng vào mắt mà chỉ làm chậm sự phát triển hơn sau vài năm.
- Cao huyết áp kèm theo
- Thai kỳ
- Bệnh lý thận
- Những yếu tố thuận lợi khác: béo phì, tăng Lipid máu, hút thuốc lá, thiếu máu…và đặc biệt là khi không có ý thức tốt trong công tác khám định kỳ để phát hiện sớm các biến chứng, từ đó có phương pháp điều trị kịp thời.
Béo phì làm tăng nguy cơ bị bệnh lý võng mạc
Phát hiện sớm bệnh võng mạc đái tháo đường?
Bệnh võng mạc tiểu đường là một biến chứng tiểu đường ảnh hưởng đến mắt. Nó gây ra bởi sự phá hủy các mạch máu của mô nhạy cảm với ánh sáng ở phía sau mắt (võng mạc).
Lúc đầu, bệnh võng mạc tiểu đường có thể không gây ra triệu chứng hoặc chỉ có vấn đề về thị lực nhẹ. Cuối cùng, nó có thể gây mù.
Tình trạng này có thể phát triển ở bất cứ ai mắc bệnh tiểu đường loại 1 hoặc loại 2. Bạn bị tiểu đường càng lâu và lượng đường trong máu càng ít kiểm soát thì bạn càng có nhiều khả năng bị biến chứng mắt này.
Triệu chứng bệnh võng mạc đái tháo đường
Bạn có thể không có triệu chứng ở giai đoạn đầu của bệnh võng mạc tiểu đường. Khi tình trạng tiến triển, các triệu chứng bệnh võng mạc tiểu đường có thể bao gồm:
- Các đốm hoặc chuỗi tối nổi trong tầm nhìn của bạn
- Nhìn mờ
- Tầm nhìn dao động
- Tầm nhìn suy giảm
- Mất thị lực
Bệnh võng mạc tiểu đường thường ảnh hưởng đến cả hai mắt. Nếu có bất kỳ biểu hiện mắt mờ, tầm nhìn kém thì đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa mắt uy tín để kiểm tra.
Điều trị võng mạc đái tháo đường
Các tổn thương, biến chứng mắt của bệnh nhân đái tháo đường nếu được phát hiện và điều trị sớm thì hiệu quả điều trị càng cao và lâu dài. Để tăng hiệu quả điều trị các biến chứng vào mắt cần có sự phối hợp của nhiều chuyên khoa, trong đó chuyên khoa nội tiết đóng vai trò rất quan trọng trong công tác kiểm soát đường huyết, các yếu tố nguy cơ và đặc biệt là sự cộng tác của bệnh nhân.
Bệnh nhân đái tháo đường cần có ý thức trong công tác khám và theo dõi định kỳ hằng năm. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và hiệp hội đái tháo đường thế giới (IDF) khuyến cáo:
- Bệnh nhân đái tháo đường type I: khám chuyên khoa mắt sau 5 năm phát hiện bệnh.
- Bệnh nhân đái tháo đường type II: khám chuyên khoa mắt ngay sau khi phát hiện bệnh.
- Phụ nữ đái tháo đường mang thai: khám mắt trước khi sinh và sau khi sinh 3 tháng.
- Khám định kỳ 2 lần/ một năm.
Bệnh Nhân Đái Tháo Đường Khám Chuyên Khoa Mắt Được Thực Hiện Theo Đúng Quy Trình:
- Thử thị lực, đo khúc xạ
- Khám mắt trên sinh hiển vi, tư vấn điều trị cho bệnh nhân.
- Đo nhãn áp, tra giãn đồng tử. Siêu âm mắt đánh giá tình trạng dịch kính võng mạc.
- Chụp đáy mắt (chụp mạch huỳnh quang) khi có chỉ định
- Laser quang đông võng mạc khi có chỉ định
- Lưu dữ số liệu, theo dõi lâu dài. Hội chẩn các chuyên khoa khi cần thiết.
Điều Trị Bệnh Lý Võng Mạc Đái Tháo Đường Bằng Laser
Laser quang đông võng mạc là phương pháp hiện đại và hiệu quả nhất để điều trị bệnh võng mạc đái tháo đường hiện nay. Laser quang đông có tác dụng phá huỷ các tổ chức tân mạch võng mạc, ngăn chặn xuất huyết dịch kính võng mạc và phù hoàng điểm. Từ đó có tác dụng ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và bảo tồn thị lực cho bệnh nhân.
Để tránh tái phát và bệnh nặng lên cần có chế độ kiểm tra mắt thường xuyên, tối đa 3 tháng một lần để phát hiện sớm các biến chứng và điều trị kịp thời. Laser quang đông võng mạc có thể phải thực hiện nhiều lần nhằm ngăn chặn diễn biến nặng lên của bệnh, tuy nhiên bệnh có thể bị tái phát trở lại sau khi làm Laser quang đông. Do vậy cần phải có khám định kỳ và theo dõi lâu dài sau khi làm Laser quang đông võng mạc.
Điều Trị Phẫu Thuật
- Lạnh đông: cho phép huỷ diệt những vùng thiếu máu khi không thể dùng Laser được do chảy máu dịch kính hoặc đục các môi trường quang học.
- Cắt dịch kính: được chỉ định khi chảy máu trong dịch kính quá nhiều và thời gian lâu không tiêu được, tạo thành các dải tổ chức hoá trong dịch kính.
* Điều trị bằng thuốc không có giá trị trong điều trị bệnh lý võng mạc đái tháo đường, chỉ các tác hỗ trợ thêm cho điều trị bằng Laser quang đông võng mạc.
Bệnh võng mạc tiểu đường thường ảnh hưởng đến cả hai mắt. Nếu có bất kỳ biểu hiện mắt mờ, tầm nhìn kém bạn hãy đến ngay Bệnh viện Mắt Quốc tế DND để được kiểm tra và điều trị sớm nhất có thể.
