Hiện nay vấn đề chăm sóc và bảo vệ thị giác đang được đặc biệt quan tâm. Muốn đề phòng cận thị học đường, phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình, y tế và chính bản thân học sinh cũng phải có ý thức giữ gìn đôi mắt. Theo quy định chung về vệ sinh học đường, trong đó có vấn đề vệ sinh thị giác, các nhà chuyên môn đã đưa ra nhiều biện pháp vệ sinh thị giác như sau:
a. Đảm bảo nơi học đủ ánh sáng
– Ánh sáng chúng ta dùng làm việc phải có cường độ lớn gấp 3 lần cường độ ánh sáng trong phòng. Cường độ ánh sáng tối thiểu để làm việc gần là 200 lux, nhưng tối đa không quá 500 lux.
– Không nên chỉ dùng 1 ngọn đèn để đọc sách trong phòng tối.
– Cần tránh sự phản xạ bề mặt ( đó là các phản xạ từ mặt giấy hoặc màn hình máy tính) khi chúng ta làm việc gần.
– Chúng ta nên sử dụng kết hợp đèn bóng tròn và đèn ống.
– Việc chiếu sáng được xem là tốt nhất cho việc đọc sách là chiếu sáng từ sau và trên xuống.
– Chúng ta cũng có thể kết hợp ánh sáng nhân tạo và ánh sáng mặt trời. Cả phòng nên được chiếu sáng đầy đủ.
b. Kích thước và cách sắp xếp của bàn, ghế, bảng viết:
Phải phù hợp với học sinh ngồi học để có thể nhìn đúng khoảng cách từ mắt đến vở, sách và không phải cúi đầu nhiều.
c. Chính bản thân học sinh khi ngồi học phải giữ đúng tư thế:
Ngồi thẳng lưng, 2 chân khép lại, 2 bàn chân để sát nền nhà: Đầu hơi cúi khoảng 10-15 độ, không được cúi gằm mặt, nghiêng đầu, áp má lên bàn học, luôn để mắt xa sách, vở một khoảng cách thích hợp. Khoảng cách lý tưởng nhất để đọc sách gần là khoảng cách Harmon ( Harmom – Distance) là khoảng cách đo từ chỗ đầu ngón cái hoặc ngón trỏ cong lại đến cùi chỏ.
Với học sinh cấp III khoảng 35cm, cấp II : 30cm, cấp I : 25cm.
Việc đọc sách quá gần sẽ dẫn đến nỗ lực về thị giác quá lớn do việc gia tăng sức điều tiết và cũng có thể làm xuất hiện và gia tăng độ cận thị .
d. Chữ viết trên bảng và trong vở, sách:
Phải to và rõ nét, chiều cao tối thiểu của chữ viết phải bằng 1/200 khoảng cách từ mắt tới chữ. Ví dụ :
– Bàn học xa nhất là 8m, chiều cao chữ viết trên bảng phải nhỏ nhất là 4cm.
– Chữ trong vở có chiều cao tối thiểu là 1,5 mm cho khoảng cách từ mắt tới vở là 30cm.
e. Ở nhà :
– Góc học tập phải đặt ở nơi đủ ánh sáng nhưng cũng không nên để ngoài hiên vào những ngày nắng gắt vì ánh sáng hơn 700 lux cũng gây hại cho mắt.
– Nếu học ban đêm, cần có đền đủ ánh sáng, ngoài ánh sáng trong phòng ta cần một đền bàn để ở phía đối diện với tay cầm viết. Đèn phải có chụp phản chiếu.
– Chiều cao bàn ghế phải phù hợp để tránh nhìn gần và cúi đầu nhiều. Dù học ở nhà học sinh cũng không được nằm, quì mà viết bài.
f. Giảm mọi căng thẳng của mắt :
Không thức quá khuya đọc sách, nhất là học sinh cấp I và những em thị lực kém. Hạn chế thời gian xem video, tivi, trò chơi, điện tử, vi tính….để ngủ đủ thời gian. Không đọc sách truyện có chữ nhỏ hoặc hình ảnh lem nhem, chữ quá nhỏ.
g. Nghỉ ngơi thị giác từng lúc.
Đây là động tác tương đối đơn giản nhưng khá hữu hiệu để làm giảm căng thẳng do nhìn gần quá lâu, cứ mỗi 20 phút làm việc gần chúng ta lại đưa mắt nhìn ra xa trên 6 mét.
– Nếu máy tính đang xử lý thông tin hoặc download, chúng ta không nhìn chăm chăm vào màn hình mà nhìn ra xung quanh.
– Nếu nhìn hình ảnh xung quanh bị mờ chúng ta cho mắt nghỉ lâu hơn.
– Không làm bất cứ việc gì phải huy động thị giác gần quá 45 phút, việc nghỉ định kỳ giữa mỗi 45 phút giúp đầu óc chúng ta thư thái hơn, làm giảm sự căng thẳng sau đó chúng ta làm việc sẽ hiệu quả hơn.
– Khi đọc sách chúng ta nên làm dấu cách đó 3-4 trang, đọc đến chỗ làm dấu chúng ta lại đi 1 vòng khoảng vài phút.
h. Khi viết:
– Khi cầm bút, ta nên cầm cách đầu bút khoảng 2,5cm để tránh phải nghiêng đầu xem những gì ta đang viết.
– Ta nên xoay nghiêng theo một góc đồng phương với góc nghiêng của tay cầm bút.
i. Độ nghiêng của sách:
Khi chúng ta đặt sách lên mặt bàn thì khoảng cách từ mắt tới đầu trang sách sẽ lớn hơn khoảng cách từ mắt tới cuối trang, điều này dẫn tới mắt chúng ta sẽ bị áp lực nhiều hơn khi đọc đến cuối trang. Do đó chúng ta nên để nghiêng sách 1 góc khoảng 20 độ (Khoảng 10cm).
j. Xem truyền hình:
– Chúng ta nên xem tivi ở khoảng cách bằng 7 lần chiều rộng của màn hình tivi, khonảg 3,5m với tivi 21 inch.
– Chúng ta nên ngồi thẳng khi xem và nên có chiếu sáng trong phòng nhưng tránh ánh sáng phản xạ trực tiếp màn hình.
– Chúng ta cũng nên biết rằng việc xem tivi giúp cho trẻ phát triển ít kỹ năng về thị giác do đó đối với trẻ em nên giới hạn việc xem tivi khoảng 1 đến vài giờ trong ngày.
– Nếu chúng ta có tật khúc xạ, nên đeo kính khi xem tivi nhằm giúp nhìn rõ và thoải mái về thị giác.
l. Tham gia các hoạt động ngoài trời:
– Học sinh nên chơi thể thao và tham gia các hoạt động ngoài trời sau những giờ học căng thẳng để giúp mắt hết căng thẳng. Vì các hoạt động thể thao thường đòi hỏi thị giác xa hơn là thị giác gần.
– Đối với học sinh sinh viên cũng như trí thức, việc chơi thể thao cũng làm giảm đáng kể các áp lực về tâm lý, cũng như giúp mắt hết mệt mỏi.
– Khi chúng ta đi dạo ngoài trời, chúng ta nên giữ đầu ở tư thế thẳng, mắt mở to và nhìn thẳng về phía trước, nhìn lướt qua sự vật xung quanh chứ không nhìn chăm chú.
m. Khi tham gia các phương tiện giao thông:
Khi đi tàu xe, máy bay hay xe lửa không nên đọc sách vì chuyển động lắc lư gập ghềnh làm ta phải thay đổi điều tiết liên tục dẫn đến mệt mỏi về thị giác. Ta nên nhìn cảnh vật xung quanh để thư giãn thị giác.
n. Ăn uống đầy đủ chất:
Nhất là các thực phẩm có Vitamin A như gan động vật, trứng gà, trứng vịt, các loại rau quả có màu đỏ, cam, vàng như cà chua , gấc, cà rốt , bí đỏ…các loại rau có màu xanh lục.
Riêng đối với học sinh đã bị cận thị rồi, ngoài các điều trên còn cần phải:
– Nhất thiết phải mang kính và mang kính đúng độ để mắt nhìn rõ và không phải điều tiết nhiều.
– Đo thị lực mỗi đầu học kỳ hoặc mỗi năm một lần để theo dõi mức độ cận nếu cần phải thay kính đúng độ.
– Lắp kính tại cơ sở chuyên khoa theo đơn kính (lắp kính đúng số, đúng khoảng cách đồng tử và đúng trục loạn thị – nếu bị loạn thị)
