Bệnh Glocom hay còn gọi là bệnh cườm nước, thiên đầu thống hoặc tăng nhãn áp là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây mù lòa vĩnh viễn trên thế giới trong đó có Việt Nam.
Bệnh Glocom là gì?
Glocom là một nhóm các rối loạn về mắt được đặc trưng bởi tổn thương dây thần kinh thị giác tiến triển, trong đó một phần quan trọng là sự gia tăng tương đối áp lực nội nhãn (IOP) có thể dẫn đến mất thị lực không thể phục hồi.
Glocom được chia làm 2 loại chính là:
- Glocom nguyên phát
Glocom góc đóng nguyên phát (thường gặp ở Việt Nam).
Glocom góc mở nguyên phát.
- Glocom thứ phát thường xuất hiện sau những rối loạn tại mắt và toàn thân, như glocom do chấn thương, đục thể thủy tinh, viêm màng bồ đào,…
Nguyên nhân gây bệnh Glocom
- Do tuổi tác cao (từ 40 tuổi trở lên)
- Do có tiền sử các bệnh lý về mắt như: biến chứng tiểu đường, viêm nhiễm ở mắt như viêm màng bồ đào,..
- Do yếu tố di truyền trong gia đình
- Do có tiền sử chấn thương mắt
- Biến chứng sau phẫu thuật
- Do tác dụng phụ của việc thường xuyên dùng các thuốc corticosteroids
Đối tượng dễ mắc Glocom
- Người có độ tuổi ngoài 40
- Trong gia đình có người mắc bệnh Glocom
- Người mắc tật khúc xạ trên 4 diop, lão thị sớm, tăng số kính lão nhanh
- Người mắc các bệnh như cao huyết áp, tụt huyết áp về đêm, có thắt mạc trong bệnh lý mạch vành, hội chứng Raynaud, rối loạn tuần hoàn não, đau nửa đầu, tăng mỡ máu, bệnh đái tháo đường, bệnh lý tuyến giáp
Phương pháp điều trị Glocom
Bệnh Glocom có nhiều thể bệnh và nhiều nguyên nhân khác nhau, do vậy triệu chứng biểu hiện cũng khác nhau tùy thể loại bệnh.
Glocom góc đóng cơn cấp
Điều trị nội khoa – sử dụng thuốc
Tuy nhiên, mục đích điều trị Glocom là làm chậm hoặc dừng quá trình tiến triển của bệnh đem lại chất lượng cuộc sống tốt nhất cho bệnh nhân.
Glocom góc đóng đơn cấp là một cấp cứu nhãn khoa, việc điều trị phải tiến hành ngay tại thời điểm phát hiện, tích cực để hạ nhãn áp, giảm đau cho bệnh nhân:
- Tại mắt: Tra pilocarpin 1% – 2% 1h/lần, duy trì đến khi nhãn áp hạ thì tra 3 – 4 lần/ngày.
- Acetazolamid 0,25 g, uống 2 – 4 viên trong 24h.
- Nếu bệnh nhân nôn nhiều không uống được thì tiêm tĩnh mạch Diamox 500 mg x 1 ống.
Sử dụng thuốc điều trị Glocom
Lưu ý các thuốc trên phải được bác sĩ chỉ định và theo dõi sát sao việc sử dụng thuốc của bệnh nhân. Phương pháp này chỉ giải quyết tình trạng cấp cứu nhãn khoa nhằm bảo tồn được thị lực cho bệnh nhân. Tuy nhiên, với Glocom góc đóng thường cần tới điều trị phẫu thuật. Phương pháp phẫu thuật được lựa chọn phải phù hợp với mức độ và giai đoạn của tình trạng bệnh.
Điều trị ngoại khoa – phẫu thuật
Hiện nay, 3 phương pháp mổ glocom đang được sử dụng phổ biến. Mỗi phương pháp có ưu nhược điểm nhất định.
- Mổ Glocom bằng phương pháp cắt bè củng giác mạc: Đối với phương pháp này bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ một phần bè củng giác mạc và mống mắt tạo đường thoát cho thủy dịch, làm ổn định áp suất trong mắt.
- Mổ glocom bằng phương pháp cấy ghép ống thoát thủy dịch: Sử dụng một chiếc ống có chiều dài khoảng 1.3 cm từ chất liệu silicon làm ống thoát thủy dịch ghép vào mắt bệnh nhân. Phương pháp này có một số hạn chế, như sau mổ bệnh nhân khá khó chịu do phải băng mắt, và thời gian theo dõi cần tới vài tuần.
- Mổ glocom bằng laser: Đây là phương pháp không cần sử dụng dao kéo, bác sĩ sử dụng tia laser chiếu vào khu vực bè giác mạc – khu vực thoát thủy dịch, tạo ra khoảng 100 lỗ nhỏ nhằm thoát thủy dịch của mắt. Toàn bộ quá trình rất nhanh chóng (chỉ mất 15 – 20 phút), đem lại hiệu quả cao, ít biến chứng. Mổ glocom bằng laser là bước tiến lớn của y học hiện đại, đang được áp dụng rất phổ biến. Sau khi mổ glocom bằng laser, trong khoảng 2 – 5 năm tiếp theo người bệnh cần được theo dõi, đề phòng trường hợp bệnh tái phát.
Glocom góc mở
Điều trị với mục đích là hạ nhãn áp xuống dưới mức gây tổn hại cho thị thần kinh và chức năng thị giác Phương pháp điều trị phải an toàn nhất, ít ảnh hưởng nhất đến cuộc sống của bệnh nhân. Các thuốc tra tại chỗ điều trị glocom góc mở có khá nhiều, như: nhóm huỷ beta-adrenergic, nhóm cường adrenergic, nhóm cường cholinergic, nhóm prostaglandin.
Bác sĩ sẽ chỉ định thuốc phù hợp, tuy nhiên bệnh nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt liệu trình điều trị trong suốt cuộc đời dưới sự theo dõi định kỳ của bác sĩ. Nếu điều trị nội khoa không mang lại kết quả, bệnh nhân sẽ cần đến các phương pháp phẫu thuật.
Mục đích điều trị glocom là nhằm ngăn chặn bệnh không tiếp tục tiến triển gây tổn thương thần kinh thị giác. Bệnh nhân sau khi phẫu thuật nên đi kiểm tra mắt, theo dõi nhãn áp 3 tháng/lần trong năm đầu tiên, sau đó định kỳ 6 – 12 tháng/lần.
Với bệnh nhân điều trị glocom góc mở bằng thuốc tra tại mắt, phải khám và tiến hành theo dõi nhãn áp 2 tháng/lần, kiểm tra thị trường và soi đáy mắt 3 – 6 tháng/lần. Theo dõi điều trị là yếu tố quan trọng ảnh hưởng rất lớn đến kết quả cuối cùng.
Tiến triển và biến chứng
Tùy vào tình trạng và giai đoạn lúc người bệnh tới thăm khám.
- Nếu không được điều trị kịp thời, các tổn thương đĩa thị và thị trường ngày càng nặng hơn dẫn đến mù lòa không có khả năng hồi phục.
- Nếu được phát hiện sớm và điều trị sớm, đúng phác đồ và theo dõi thường xuyên, bệnh nhân có thể tránh được nguy cơ mù lòa.
Điều trị bệnh glocom đòi hỏi một quá trình lâu dài và kiên trì, người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị được chỉ định để có thể kiểm soát diễn biến bệnh và tránh những biến chứng nguy hiểm đáng tiếc có thể xảy ra.
Glocom cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời
Phòng tránh bệnh Glocom
Hiện nay chưa có phương pháp nào có thể phòng tránh được bệnh Glocom. Bởi vậy, những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh, cần thường xuyên thăm khám mắt định kỳ. Đặc biệt là đối tượng trên 40 tuổi (có nguy cơ mắc bệnh cao nhất) nên đi khám mắt 1 năm 1 lần, người đang mắc bệnh Glocom cần thăm khám 6 tháng 1 lần.
