Hầu hết mọi người đều đã từng nghe nói đến HIV và AIDS, tuy nhiên rất ít người hiểu đúng về chúng. Những hiểu lầm về HIV/AIDS khiến chúng ta có cái nhìn thiếu thiện cảm đối với những người không may mắc phải căn bệnh này. Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản cần biết về HIV và AIDS.

Những điều cần biết về HIV

HIV là gì?

Trước hết, HIV không phải là bệnh mà là tên của một loại virus gây tổn hại đến hệ thống miễn dịch của cơ thể. Nếu không được điều trị, HIV sẽ lây nhiễm và tiêu diệt các tế bào CD4, một loại tế bào miễn dịch lympho T. Khi HIV tiêu diệt nhiều tế bào CD4, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ bị suy giảm, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng và ung thư khác nhau.

HIV lây nhiễm như thế nào?

• Con đường lây truyền của HIV là qua các chất dịch cơ thể bao gồm:
• Máu
• Tinh dịch
• Dịch âm đạo và trực tràng
• Sữa mẹ

Việc nhiễm virus HIV chỉ xảy ra khi có một hoặc nhiều chất dịch trên của người bệnh xâm nhập vào máu của bạn. Điều này có thể xảy ra qua việc tiếp xúc với các vết thương hở hoặc qua lớp niêm mạc trong miệng, hậu môn, dương vật hoặc âm đạo. Do đó, HIV thường lây lan qua các con đường sau:

• Quan hệ tình dục không an toàn với người nhiễm bệnh
• Sử dụng chung bơm kim tiêm và các dụng cụ tiêm chích khác
• Mẹ nhiễm HIV truyền virus cho con trước hoặc trong khi sinh, hoặc khi cho con bú
• Truyền máu từ người bị nhiễm bệnh

Virus HIV không lây qua:

• Tiếp xúc da kề da
• Ôm, bắt tay hoặc hôn
• Không khí hoặc nước
• Chia sẻ đồ ăn, đồ uống, kể cả vòi nước uống
• Nước bọt, nước mắt hoặc mồ hôi (trừ khi có lẫn máu của người nhiễm HIV)
• Dùng chung nhà vệ sinh, khăn tắm, chăn ga
• Muỗi hoặc côn trùng khác

Điều cần lưu ý là nếu một người bị nhiễm HIV đang được điều trị và có lượng virus không thể phát hiện, thì hầu như không thể truyền virus cho người khác.

Bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm HIV, cả nam và nữ đều có thể lây truyền HIV. Một người bị nhiễm HIV có thể cảm thấy vẫn bình thường và vẫn có khả năng truyền virus cho người khác.

Nhân viên y tế là đối tượng dễ bị phơi nhiễm HIV, do đó họ cần có biện pháp phòng ngừa đặc biệt. Họ có thể bị nhiễm HIV sau khi bị kim có máu nhiễm HIV đâm, hoặc sau khi máu nhiễm trùng bị bắn vào mắt hoặc bên trong mũi.

Cách tốt nhất để bảo vệ bạn khỏi HIV là tránh các hoạt động nguy hiểm bằng cách:

• Sử dụng bao cao su hoặc các biện pháp an toàn khác khi quan hệ tình dục – âm đạo, hậu môn hoặc đường miệng.
• Không tiêm chích ma túy và không sử dụng chung bơm kim tiêm.
• Những người có nguy cơ cao nhiễm HIV cần được điều trị dự phòng phơi nhiễm trước (PrEP).

Những điều cần biết về AIDS

AIDS là gì?

AIDS là một căn bệnh có thể phát triển ở những người nhiễm HIV, và đây là giai đoạn nặng nhất của HIV. Tuy nhiên, không phải ai nhiễm HIV cũng sẽ phát triển thành AIDS. Vì vậy, một người bị AIDS chắc chắn đã nhiễm virus HIV, nhưng một người nhiễm virus HIV chưa chắc đã bị AIDS.

Virus HIV làm chết các tế bào CD4. Một người trưởng thành khỏe mạnh thường có số lượng tế bào CD4 từ 500 – 1.500 tế bào/mm³. Khi số lượng tế bào CD4 của một người nhiễm HIV giảm xuống dưới 200 tế bào/mm³, họ sẽ được chẩn đoán mắc AIDS.

Một người cũng có thể được chẩn đoán bị AIDS nếu như họ bị nhiễm HIV và mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội hoặc ung thư hiếm gặp ở những người không có virus HIV.

AIDS tiến triển như thế nào?

Người nhiễm HIV nếu không được điều trị có thể tiến triển thành AIDS trong vòng 10 năm. Không có cách chữa khỏi AIDS và nếu không điều trị, bệnh nhân có thể sống thêm khoảng ba năm, thậm chí thời gian sống có thể ngắn hơn nếu mắc phải các bệnh cơ hội nghiêm trọng. Tuy nhiên, việc điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV) có thể ngăn ngừa sự phát triển của AIDS.

Khi AIDS phát triển, điều này đồng nghĩa với việc hệ thống miễn dịch của cơ thể đã bị tổn hại nghiêm trọng, suy yếu tới mức không thể chống lại hầu hết các bệnh và nhiễm trùng. Điều này làm cho bệnh nhân dễ bị một loạt các bệnh, bao gồm:

• Viêm phổi
• Lao
• Tưa miệng, nhiễm nấm trong miệng hoặc cổ họng
• Nhiễm Cytomegalovirus (CMV), một loại virus herpes
• Viêm màng não do Cryptococcus, nhiễm nấm trong não
• Nhiễm trùng não do ký sinh trùng Toxoplasma Gondii
• Ung thư, bao gồm Kaposi’s Sarcoma (KS) và ung thư hạch

Tuổi thọ của bệnh nhân AIDS không được điều trị sẽ bị rút ngắn do các bệnh và biến chứng phát sinh từ hệ thống miễn dịch suy yếu.

Tác Hại của HIV/AIDS

Đối Với Cơ Thể

Bệnh HIV/AIDS gây ra nhiều nguy cơ cho sức khỏe, ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ quan nội tạng và làm sức khỏe người bệnh dần suy yếu.

Đối Với Hệ Miễn Dịch

Hệ miễn dịch có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể trước các tác nhân bên ngoài. Hệ miễn dịch giúp cơ thể ngăn chặn các vi khuẩn, nấm, virus và các tác nhân gây bệnh khác khi chúng xâm nhập. Trong giai đoạn đầu mắc bệnh HIV/AIDS, bạn có thể chỉ thấy một số triệu chứng nhẹ, khó nhận dạng. Tuy nhiên, theo thời gian, khi bệnh phát triển, những dấu hiệu sẽ trở nên rõ ràng hơn.

Các tác hại của HIV/AIDS có thể khiến bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi tương tự như khi bị cảm cúm. Đây là lúc hệ miễn dịch bắt đầu nhận diện và phản ứng với virus. Theo thời gian nhiễm bệnh, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng sau:

• Sốt
• Ớn lạnh
• Mệt mỏi
• Tiêu chảy
• Đau nhức cơ thể, đau đầu
• Xuất hiện các vết lở loét hoặc phát ban trên cơ thể

Đối Với Hệ Hô Hấp và Tim Mạch

Người mắc HIV/AIDS có nguy cơ cao bị các bệnh liên quan đến hệ hô hấp, chẳng hạn như cảm lạnh, viêm phổi, hoặc cảm cúm. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể mắc bệnh lao hoặc viêm phổi nặng. Những vấn đề này xảy ra do hệ miễn dịch bị suy giảm nghiêm trọng, không còn đủ khả năng bảo vệ cơ thể như trước. Thêm vào đó, một số bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như ho khan, khó thở, hoặc sốt trong thời gian mắc bệnh.

Khi nhiễm HIV/AIDS, bệnh nhân có nguy cơ cao mắc ung thư phổi so với những người khỏe mạnh. Nồng độ virus trong máu tăng cao có thể gây áp lực lên động mạch phổi, dẫn đến tình trạng ứ đọng máu, lưu thông kém, và thậm chí suy tim.

Đối Với Hệ Tiêu Hóa

Hệ tiêu hóa là một trong những bộ phận chịu nhiều tác hại từ HIV/AIDS kể từ khi bệnh nhân nhiễm bệnh. Do hệ miễn dịch suy giảm, nguy cơ nhiễm trùng ở hệ tiêu hóa tăng cao, nơi tiếp xúc trực tiếp với vi khuẩn, virus và nấm.
Bệnh nhân sẽ thấy tác hại rõ ràng của HIV/AIDS lên hệ tiêu hóa khi thời gian mắc bệnh kéo dài. Các dấu hiệu cần chú ý bao gồm tình trạng ăn uống kém, không muốn ăn, khó khăn khi ăn uống, và lở loét miệng.

Đối Với Đường Tiết Niệu

Virus HIV/AIDS có thể gây viêm bộ lọc trong thận, làm giảm khả năng của thận trong việc lọc chất thải khỏi máu. Khi chức năng thận bị suy giảm, chất thải dần dần tích tụ trong cơ thể, gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng.

Đối Với Hệ Thần Kinh

HIV/AIDS có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, bao gồm cả hệ thần kinh. Bệnh nhân có thể gặp các vấn đề như giảm sút trí tuệ, phản ứng chậm, và rối loạn tâm thần, những điều này ảnh hưởng lớn đến cuộc sống, sinh hoạt và khả năng nhận thức của họ. Ngoài ra, do hệ miễn dịch bị virus HIV/AIDS tấn công và suy giảm, bệnh nhân HIV/AIDS có nguy cơ cao bị viêm não do nhiễm ký sinh trùng Toxoplasma.

Hy vọng rằng những thông tin từ Bệnh viện Mắt Quốc tế DND đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tác hại của HIV/AIDS, từ đó có thể áp dụng các biện pháp phòng tránh bệnh một cách hiệu quả và an toàn. Nếu bạn có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm HIV/AIDS, hãy đi khám và xét nghiệm để chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời nếu cần.